Halloween coraz śmielej wkracza także do włoskiego kalendarza. W miastach pojawiają się dyniowe dekoracje, a w średniowiecznych miasteczkach organizowane są klimatyczne festyny i parady masek. Choć święto to ma obce korzenie, Włosi potrafili nadać mu własny charakter. Łączą zabawę z refleksją nad Dniem Wszystkich Świętych i Zaduszkami (dzień pamięci i modlitwy o dusze zmarłych).
Żeby lepiej zrozumieć, jak Włosi podchodzą do tego święta, porozmawialiśmy z naszymi native speakerami z Belle Parole. Opowiedzieli nam o regionalnych zwyczajach, lokalnych przysmakach i włoskich sposobach na celebrowanie tego dnia. Ich historie to dla nas dowód na to, że nawet święto z importu (😄) potrafi nabrać wyjątkowego, włoskiego charakteru.
Chcesz uczyć się języka włoskiego z Włochami mówiącymi po polsku?
Czy we Włoszech obchodzi się Halloween?
Zacznijmy od odpowiedzi na najważniejsze pytania: Jak to się zaczęło i czy jest wciąż praktykowane?
Halloween, jakie znamy dziś, wywodzi się z celtyckiego święta Samhain, obchodzonego jako moment przejścia między światem żywych a zmarłych. I choć Włochy nie mają bezpośrednich korzeni celtyckich w tym zakresie, pewne podobieństwa są zauważalne, szczególnie jeśli spojrzymy na dzień wszystkich świętych (1 listopada) oraz dzień zaduszny.
Włoskie święto zmarłych było od wieków związane z kościołem, pamięcią o świętych, męczennikach, a także z lokalnymi zwyczajami. Dopiero w ostatnich latach, pod wpływem kultury masowej i globalizacji, Halloween we Włoszech zaczęło funkcjonować także jako okazja do zabawy, przebrań, dyni, strojów i imprez dla dzieci oraz dorosłych.
W większych miastach i regionach turystycznych możesz uczestniczyć w imprezie Halloween, paradzie, festynie i wydarzeniach tematycznych. Dzieci chodzą po domach, mówiąc słynne „dolcetto o scherzetto” (cukierek albo psikus), a dorośli biorą udział w balach.
Ale… jednocześnie wielu Włochów podkreśla, że Halloween to tylko dodatek, bo prawdziwe znaczenie ma uczczenie pamięci zmarłych, a nie sama zabawa. Naszym zdaniem ta równowaga między poszanowaniem tradycji a dopuszczeniem nowoczesności jest jednym z ciekawszych elementów włoskiej kultury. Zgadzasz się z nami?
Giorno dei morti – dzień zmarłych we Włoszech oczami mieszkańców
I tu musimy zatrzymać się na chwilę, bo choć Halloween we Włoszech zyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność, to dla Włochów wciąż najważniejszym momentem przełomu października i listopada pozostaje giorno dei morti (święto zmarłych). To szczególny dzień, mocno zakorzeniony w tradycjach związanych z rodziną, pamięcią i duchowością.
W przeciwieństwie do imprezowego charakteru Halloween, giorno dei morti ma wymiar refleksyjny i symboliczny. W całych Włoszech rodziny odwiedzają cmentarze, porządkują groby bliskich, przynoszą kwiaty, świeczki i uczestniczą w mszy świętej w kościele – zupełnie, jak w polskiej tradycji. Dla wielu osób to moment cichego upamiętnienia, rozmów z najbliższymi i wspomnień spędzanych ze swoją rodziną.
W tradycyjnych rodzinach wciąż żywy jest zwyczaj przygotowywania potraw, które symbolicznie mają ucieszyć dusze zmarłych. Na południu kraju pojawiają się na stołach suszone figi, kasztany, słodycze, chleb i charakterystyczne wypieki, takie jak ossa dei morti (dosłownie „kości zmarłych”). Ten zwyczaj, choć brzmi dość mrocznie, ma bardzo ciepły, rodzinny charakter.
“I morti non se ne vanno mai davvero, finché restano nei nostri ricordi.”
– „Zmarli nigdy naprawdę nie odchodzą, dopóki pozostają w naszych wspomnieniach.”
Jeśli ten fragment zatrzymał Cię, choć na chwilę, to koniecznie pójdź o krok dalej. Napisaliśmy osobny artykuł, w którym zaglądamy głębiej w to, jak Włosi przeżywają dzień wszystkich świętych i czas zadumy. To tekst trochę nostalgiczny, trochę wzruszający – o pamięci, rodzinie i chwilach ciszy, które we Włoszech wciąż mają swoje miejsce: Wszystkich świętych we Włoszech. Tradycje i obchody.
Tradycje i zwyczaje na Halloween we Włoszech
Chociaż Halloween nie jest typowym, włoskim świętem, to z roku na rok zyskuje coraz większą popularność, szczególnie w większych miastach i turystycznych regionach. W mniejszych miejscowościach i bardziej tradycyjnych rodzinach ten dzień nie jest szczególnie celebrowany, ale oczywiście zdarzają się wyjątki!
A jakie są najpopularniejsze włoskie zwyczaje z okazji Halloween?
- Dolcetto o scherzetto – włoska wersja „cukierek albo psikus”, podobnie jak w wielu innych krajach, dzieci chodzą po domach w przebraniach i zbierają mnóstwo słodyczy.
- Przebierane imprezy i festyny – w wielu miejscach organizowane są specjalne parady, bale i tematyczne wydarzenia dla dzieci i dorosłych, przebierających się za różne postacie.
- Lokalne słodycze i wypieki – na imprezie Halloween we Włoszech można spróbować np. ossa dei morti – ciastek w kształcie kości – albo pane dei morti, czyli słodkiego chleba z bakaliami i suszonymi figami.
Język włoski a Halloween
We Włoszech słowo Halloween wymawia się tak samo jak po angielsku: [ha-lo-ween], a lokalnie dzieci pytają o słodycze zwrotem „dolcetto o scherzetto?” – czyli „cukierek albo psikus”. Jeśli planujesz spędzić tę niezwykłą noc we Włoszech, poznaj kilka podstawowych słów, które na pewno Ci się przydadzą!
- zucca – dynia
- fantasma – duch
- pipistrello – nietoperz
- strega – czarownica
- dolcetto o scherzetto – „cukierek albo psikus”
- mostro – potwór
- scheletro – szkielet
- magia – magia
- commemorazione dei defunti – wspomnienie zmarłych
Przerażające miejsca we Włoszech – co warto odwiedzić podczas Halloween?
Włoskie miasta i miasteczka potrafią oczarować o każdej porze roku, ale to właśnie jesienią, gdy o wiele szybciej robi się ciemno – spacery w charakterystycznych, wąskich uliczkach mają jeszcze bardziej tajemniczy klimat. Jeśli lubisz dreszczyk emocji i chcesz poczuć hallowenową atmosferę podczas swojego pobytu we Włoszech, sprawdź kilka miejsc, które idealnie się do tego nadają!
- Castello di Montebello (Emilia-Romania) – znany z legendy o duchu małej Azzurriny, który podobno wciąż błąka się po zamku. Możesz wybrać się tam na spacer, przy okazji przypominając jedną ze znanych włoskich opowieści o zjawach.
- Triora (Liguria) – mowa oczywiście o miasteczku czarownic, gdzie w XVI wieku odbywały się procesy o czary. Spacer po jego kamiennych uliczkach to prawdziwa podróż w czasie!
- Katakumby w Palermo – idealne miejsce na halloweenowy wypad ze znajomymi. W tym dniu Sycylijczycy wspominają zmarłych – wielu z nich wierzy w silne więzi między światem żywych a życiem pozagrobowym.
- Neapol i podziemia San Gennaro – labirynt starych korytarzy i katakumb, które skrywają wiele tajemnic i historii dawnych mieszkańców tego miasta.
- Zamek w Poppi (Toskania) – znana, średniowieczna warownia. Według jednej z legend po nocach słychać tutaj kroki pewnej hrabiny!
Jak zaplanować halloweenowy weekend we Włoszech?
Planujesz spędzić Halloween we Włoszech? Świetny pomysł! Włoskie miasta i miasteczka jesienią mają naprawdę wyjątkowy klimat. Przed planowanym wyjazdem, warto odpowiednio się do niego przygotować, by w pełni cieszyć się podróżą i nie dać się zaskoczyć!
- Zarezerwuj nocleg wcześniej – to czas większego ruchu turystycznego, więc hotele i pensjonaty dość szybko się zapełniają. Jeśli tylko możesz, działaj z wyprzedzeniem, szczególnie jeśli myślisz o wycieczce do popularnych regionów, takich jak Toskania czy Sycylia.
- Poćwicz język – nawet podstawowa znajomość włoskiego pomoże Ci w codziennych sytuacjach. Warto pamiętać o podstawowym słownictwie, paru zwrotach przydatnych w trakcie podróży oraz znajomości zasad wymowy, np. jak wymawiać anglojęzyczne słowa czy jak powiedzieć komuś, że szukasz drogi do… (“Scusi, sto cercando la strada per…”).
- Sprawdź lokalne wydarzenia – zanim wyruszysz w drogę, sprawdź, co dzieje się w okolicy. Wiele ciekawych wydarzeń, takich jak festyny, nocne spacery z przewodnikiem czy pokazy światła, ogłaszanych jest tylko lokalnie. Tego typu informacji możesz szukać w mediach społecznościowych włoskich miast albo po prostu zapytać mieszkańców.
Poznaj język włoski z Belle Parole!
Marzysz o podróży do Włoch i chcesz swobodnie porozumiewać się w tym języku? Z Belle Parole to możliwe!
Uczymy języka włoskiego w praktyczny sposób – tak, by nasi kursanci już od pierwszych zajęć mogli używać nowych słów i zwrotów w codziennych rozmowach. Nasz zespół doświadczonych native speakerów pomoże Ci nie tylko opanować gramatykę, ale też zrozumieć rytm, akcent i naturalne brzmienie tego pięknego języka!
Skontaktuj się z nami i przekonaj się, że nauka włoskiego może być łatwa, skuteczna i przyjemna!
Zapisz się na zajęcia z native speakerami w Belle Parole!
Najczęściej zadawane pytania o halloween we Włoszech
Nie, Halloween nie jest dniem wolnym od pracy ani oficjalnym świętem państwowym we Włoszech. Ma raczej charakter rozrywkowy i kulturowy, szczególnie widoczny w większych miastach. Halloween traktowane jest bardziej jako ciekawostka z okazji jesiennej nocy.
W „giorno dei morti” Włosi odwiedzają cmentarze, uczestniczą w mszy świętej i spędzają czas z rodziną. To spokojny, refleksyjny dzień, bez imprez i głośnej zabawy. W domach często pojawiają się symboliczne potrawy, a dzieci dostają słodycze jako nawiązanie do tradycji.
Tak, ale głównie w większych miastach i regionach turystycznych. Dzieci, często w przebraniach, mówią „dolcetto o scherzetto” i zbierają słodycze. We wsiach i mniejszych miasteczkach ten zwyczaj wciąż nie jest bardzo powszechny. Wszystko zależy od regionu i otwartości lokalnej społeczności.
Poza typowo halloweenowymi słodyczami dużą rolę odgrywają lokalne wypieki. Popularne są ossa dei morti, pane dei morti, suszone figi, kasztany i słodkie chleby. Te produkty mają często symboliczne znaczenie i są związane bardziej z pamięcią o zmarłych niż zabawą halloweenową. Jedzenie odgrywa we Włoszech ważną rolę, także w kontekście tradycji.
Tak, choć na mniejszą skalę niż np. w USA. W domach pojawiają się dynie, świeczki, dekoracje z duchami i pajęczynami. Częściej jednak dekorowane są sklepy, bary i miejsca publiczne. W domach prywatnych tradycja ta dopiero się rozwija.
Dla wielu Włochów nie, ponieważ traktują Halloween jako zabawę, a dni 1 i 2 listopada jako czas refleksji. Te dwa światy funkcjonują obok siebie, choć nie każdy je akceptuje. W tradycyjnych rodzinach większy nacisk kładzie się na kościół i pamięć o zmarłych. Zależności między tymi świętami są często tematem dyskusji.
