Kiedy myślimy o włoskich świętach, zwykle na myśl przychodzi Boże Narodzenie, Wielkanoc lub karnawał w Wenecji. Jednak Włochy kryją znacznie więcej wyjątkowych i często zapomnianych tradycji, które wciąż są żywe w małych miasteczkach i regionach. Każda uroczystość ma swoją historię i głęboko zakorzenione znaczenie. Chcesz odkryć prawdziwą duszę Włoch? Poznaj z nami mało znane święta we Włoszech!
Zapisz się na zajęcia z native speakerami w Belle Parole!
Święta lokalne i regionalne – skarby włoskiej kultury
We Włoszech każda miejscowość ma swoją własną, unikalną historię i tradycje, które od pokoleń kształtują życie jej mieszkańców. Musisz wiedzieć, że to właśnie lokalne święta są esencją włoskiej kultury. Wówczas codzienność ustępuje miejsca barwnym rytuałom i widowiskom pełnym pasji. W małych miasteczkach i wsiach często są najważniejszymi wydarzeniami w roku. Przyciągają nie tylko mieszkańców, ale także osoby, które kiedyś wyjechały, a teraz wracają, by na nowo poczuć ducha swojej małej ojczyzny.
Włochy to kraj niezwykle zróżnicowany. To właśnie dzięki tej różnorodności świąteczne tradycje są tak unikalne. W Toskanii możesz zobaczyć średniowieczne turnieje, a w Umbrii pędzących ulicami mężczyzn niosących ogromne świece. Na Sycylii doświadczysz gigantycznych procesji na cześć patronów miast. Musisz wiedzieć, że w każdej części kraju rytuały są inne, jednak ich sens jest ten sam – podtrzymać dziedzictwo i przekazać kolejnym pokoleniom historię, którą najlepiej opowiada się tańcem i świętowaniem.
Mało znane święta we Włoszech – niezwykłe tradycje, o których nie miałeś pojęcia!
We Włoszech świętowanie to sztuka, a każda miejscowość ma swoje własne, często zaskakujące tradycje. Niektóre święta to pełne adrenaliny spektakle, gdzie ulice zamieniają się w areny rywalizacji, inne zachwycają mistyczną atmosferą lub barwnymi paradami. To wydarzenia, których nie znajdziesz w typowych przewodnikach. Jednak to właśnie one pokazują prawdziwego ducha Italii, czyli pasję i historię tego kraju. Poznaj 9 niezwykłych świąt, które warto zobaczyć na własne oczy.
1. La Festa dei Ceri, czyli bieg z gigantycznymi świecami
Co roku 15 maja w malowniczym miasteczku Gubbio w Umbrii odbywa się jedno z najbardziej spektakularnych i emocjonujących świąt we Włoszech, czyli La Festa dei Ceri – Święto Świec. Wbrew pozorom nie jest to zwykła procesja. To szaleńczy wyścig, w którym czterdziestu mężczyzn, czyli ceraioli, niosą na ramionach ogromne, drewniane „świece”. Każda waży około 300-400 kilogramów. Konstrukcje te są naprawdę imponujące i zwieńczone figurami św. Ubalda, św. Jerzego i św. Antoniego.
Święto sięga XII wieku i jest hołdem dla św. Ubalda, patrona Gubbio, który według legendy zjednoczył mieszkańców i chronił miasto przed najeźdźcami. Bieg jest symbolem siły, niezłomnej wiary i braterstwa. Energia, jaka towarzyszy wydarzeniu, jest tak wielka, że tłumy widzów wstrzymują oddech, gdy ceraioli zmagają się z trasą pełną stromych podbiegów. Warto wiedzieć, że „świece” nie mogą się przewrócić ani wyprzedzić. Najważniejsze jest jednak zachowanie rytmu i ducha tradycji. Dla mieszkańców Gubbio to coś więcej niż widowisko – to dziedzictwo z dumą przekazywane z pokolenia na pokolenie.
2. La Battaglia delle Arance – najbardziej szalona bitwa na pomarańcze
Jeśli myślisz, że włoskie święta to tylko spokojne procesje, weź udział w La Battaglia delle Arance, czyli w bitwie na pomarańcze. Co roku podczas karnawału w Ivrei miasto zamienia się w pole bitwy, gdzie tysiące uczestników obrzuca się tonami soczystych cytrusów. To nie jest zwykła zabawa. Bitwa odtwarza średniowieczny bunt ludu przeciwko tyranowi, którego symbolizują wojownicy na wozach konnych. Na ulicach toczy się zacięta walka między nimi a piechotą, reprezentującą mieszkańców miasta.
Tradycja ta sięga XII wieku i upamiętnia legendę o odważnej młodej dziewczynie, która zbuntowała się przeciwko władcy i zapoczątkowała powstanie. Dziś zamiast broni używa się pomarańczy, które lecą we wszystkich kierunkach. Mimo że wygląda to na prawdziwą wojnę, wszystko odbywa się według zasad i z ogromnym entuzjazmem. Dla widzów to jedno z najbardziej widowiskowych i niepowtarzalnych wydarzeń we Włoszech.
3. La Notte della Taranta – noc, podczas której rytm przejmuje ciało
Wśród mało znanych świąt we Włoszech, jedno wyróżnia się niepowtarzalną energią i mistycznym klimatem. To La Notte della Taranta, czyli największy festiwal muzyki ludowej we Włoszech, który odbywa się co roku w sierpniu w Apulii. Jego główną gwiazdą jest włoski taniec ludowy pizzica, należący do rodziny tradycyjnych tańców tarantella.
La Notte della Taranta to nie tylko widowisko muzyczne, ale także hołd dla kultury południowych Włoch i jej dziedzictwa. Dzięki barwnym strojom i ognistej atmosferze święto to zamienia małe miasteczka Apulii w ogromne, żywiołowe sceny.
4. Festa del Redentore, czyli Święto Odkupiciela
Wenecja słynie z karnawału, ale jednym z najbardziej magicznych i pełnych emocji świąt w mieście jest Festa del Redentore, obchodzona co roku w trzecią sobotę lipca. To wyjątkowe wydarzenie stanowi duchowe połączenie wdzięczności i spektakularnego widowiska. Upamiętnia koniec wielkiej zarazy, która w XVI wieku zdziesiątkowała miasto. W 1577 roku, w podziękowaniu za ustanie epidemii, Wenecjanie wybudowali Kościół Odkupiciela – od tamtej pory co roku obchodzą to święto.
Punktem kulminacyjnym obchodów jest imponujący pokaz fajerwerków. Wenecjanie i turyści gromadzą się na łodziach i gondolach, by podziwiać niebo pełne kolorowych światełek. Jednocześnie delektują się świątecznymi deserami i kieliszkiem grzanego wina lub lokalnego prosecco. Niezwykłym elementem święta jest również tymczasowy most pontonowy, który łączy Wenecję z wyspą Giudecca. To niepowtarzalna okazja, aby wybrać się na pieszą pielgrzymkę do kościoła. Festa del Redentore to jedno z tych włoskich świąt, które najlepiej oddaje ducha Wenecji.
5. Calendimaggio – Kalendy majowe w Asyżu
Każdej wiosny, zwykle od 1 do 5 maja, Asyż zamienia się w tętniące życiem średniowieczne miasto. Calendimaggio to niezwykłe święto, podczas którego dwie rywalizujące ze sobą dzielnice – Parte de Sopra i Parte de Sotto – toczą artystyczny pojedynek, odtwarzając dawne obyczaje. Miasto wypełniają kolorowe parady, koncerty muzyki dawnej, pojedynki rycerskie i spektakularne inscenizacje historyczne. Całość kończy się wyborem Madonna Primavera, a sędziowie przyznają zwycięstwo jednej z dzielnic. Atmosfera tego święta bez wątpienia pozwala przenieść się w czasie i poczuć magię średniowiecznego Asyżu.
6. Sagra del Tordo – festiwal myśliwych i łuczników w Montalcino
W październiku w Montalcino (Toskania) odbywa się Sagra del Tordo, czyli Święto Drozdów. To wydarzenie nawiązuje do dawnych tradycji łowieckich i rycerskich turniejów, które od wieków stanowiły część życia mieszkańców. Ulice miasta zapełniają się postaciami w średniowiecznych strojach, a główną atrakcją jest turniej łuczniczy, w którym rywalizują cztery historyczne dzielnice Montalcino. Nie brakuje również biesiad przy długich drewnianych stołach, przy których można spróbować tradycyjnych toskańskich dań, lokalnych win i pieczonego drobiu, nawiązującego do dawnego polowania na drozdy.
7. Festa di Sant’Agata, czyli Katania oddaje hołd swojej patronce
Każdego roku, na początku lutego, Katania staje się miejscem jednej z największych i najbardziej poruszających procesji religijnych we Włoszech, czyli Festa di Sant’Agata. Święta Agata, patronka miasta, według legendy zginęła męczeńską śmiercią w III wieku, broniąc swojej wiary. Jej kult jest niezwykle silny. Dowodem potwierdzającym tę tezę jest to, że w czasie uroczystości tysiące wiernych bierze udział w procesji, niosąc ciężki, bogato zdobiony relikwiarz z jej szczątkami przez ulice miasta.
Wydarzenie trwa trzy dni i obfituje w duchową zadumę. W tym czasie możesz też wziąć udział w obrzędach i festynach. Nie omieszkaj skosztować słodkich cassateddi di Sant’Agata. To małe, okrągłe słodkości przygotowane z biszkoptu nasączonego likierem rosolio, wypełnione delikatnym kremem z ricotty, kawałkami czekolady i kandyzowanymi owocami. Z wierzchu otulone są białym lukrem, a na samym szczycie zdobi je kandyzowana wiśnia.
8. Festa della Sensa, czyli zaślubiny Wenecji z morzem
W maju Wenecja świętuje swoją dawną potęgę morską podczas Festa della Sensa. To święto sięga czasów Republiki Weneckiej. Podczas uroczystości orszak gondoli i historycznych łodzi przepływa przez Lagunę Wenecką, a najważniejszym momentem jest rytuał wrzucenia pierścienia do morza. Festiwalowi towarzyszą regaty weneckich wioślarzy. Mieszkańcy i turyści celebrują ten dzień, kosztując świąteczne desery i popijając kieliszek prosecco.
9. L’Infiorata – ulice Spello zamieniają się w dywany z kwiatów
W czerwcu, w niewielkim miasteczku Spello w Umbrii, ma miejsce jedno z najbardziej zachwycających włoskich świąt – L’Infiorata. To wyjątkowa tradycja, podczas której mieszkańcy układają na ulicach miasta ogromne, kolorowe dywany z tysięcy kwiatów. Kompozycje przedstawiają motywy religijne, pejzaże i abstrakcyjne wzory, tworząc prawdziwe dzieła sztuki, które zachwycają zarówno turystów, jak i lokalnych mieszkańców. Prace nad nimi trwają całą noc, a rankiem wierni przechodzą przez kwiatowe kobierce w uroczystej procesji. Wydarzeniu towarzyszą jarmarki, degustacje lokalnych specjałów i występy muzyczne. Spello staje się na chwilę bajkową krainą pełną barw i zapachów.
Nietypowe i zabawne święta we Włoszech – makaron, koty i przesądy
Wiesz już, że Włosi uwielbiają świętować. Musisz też wiedzieć, że niektóre z ich tradycji są tak nietypowe i zabawne, że trudno uwierzyć, że rzeczywiście istnieją. Poznaj kilka niezwykłych świąt obchodzonych we Włoszech:
- Światowy Dzień Makaronu (25 października) – restauracje i kucharze w całych Włoszech celebrują królową włoskiej kuchni, czyli pastę, organizując specjalne wydarzenia i festiwale makaronowe.
- Dzień Pizzy (17 stycznia) – święto na cześć neapolitańskiej pizzy, podczas którego pizzerie serwują swoje najlepsze specjały. W Neapolu odbywają się konkursy na najlepszą pizzę margheritę.
- Dzień Nutelli (5 lutego) – miłośnicy tego kultowego kremu czekoladowo-orzechowego świętują, jedząc Nutellę w najróżniejszych formach.
- Dzień Kota (17 lutego) – szczególnie popularny w Rzymie, gdzie wolno żyjące koty są pod specjalną ochroną. To okazja do adopcji i pomocy schroniskom.
- Dzień Psa (26 sierpnia) – to dzień poświęcony czworonogom, podczas którego organizowane są akcje charytatywne oraz wydarzenia promujące adopcję psów.
- Dzień Osła (8 maja) – święto obchodzone na Sardynii, gdzie osły przez wieki były niezastąpioną pomocą w rolnictwie i transporcie.
- Dzień Przesądów (17 listopada) – dzień, w którym przypomina się najbardziej znane włoskie zabobony, takie jak unikanie liczby 17, dotykanie żelaza na szczęście czy rozsypywanie soli jako zły omen.
Klimat włoskich Świąt Bożego Narodzenia
Nietypowe włoskie święta to jedno – Włosi kochają Święta Bożego Narodzenia. We Włoszech okres świąteczny zaczyna się 8 grudnia, czyli w Dzień Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wówczas Papież udaje się w okolice Placu Hiszpańskiego i zgodnie z tradycją oddaje hołd figurze Matki Boskiej. Świętowanie trwa aż do 6 stycznia, kiedy obchodzone jest Święto Trzech Króli i Objawienia Pańskiego (Epifania).
Dowiedz się, jak nazywają się najważniejsze dni w tym okresie:
- la Vigilia (di Natale) – wigilia
- il Natale – Boże Narodzenie
- Santo Stefano – drugi dzień Świąt, św. Szczepana
- Capodanno – Nowy Rok
Chcesz dowiedzieć się więcej o bożonarodzeniowych tradycjach? Pisaliśmy o nich tutaj: Boże Narodzenie we Włoszech – tradycje, potrawy i niezapomniane chwile.
Szopki bożonarodzeniowe – duma Neapolu
Nie da się ukryć, że w wielu krajach główną dekoracją świąteczną jest choinka. Jednak we Włoszech centralnym elementem wystroju jest szopka bożonarodzeniowa czyli presepe. Szczególnie znane są te z Neapolu, gdzie od wieków rzemieślnicy tworzą niezwykle misternie wykonane figurki przedstawiające Dzieciątko Jezus, pasterzy i codzienne życie mieszkańców.
Tradycja mówi, że najlepsze presepi można znaleźć na Via San Gregorio Armeno. W wielu miastach, takich jak Rzym czy Monte Amiata, organizowane są również żywe szopki, w których mieszkańcy odgrywają sceny z narodzenia Jezusa.
Święto Świętej Łucji – magia południa Włoch
W południowych Włoszech, zwłaszcza na Sycylii, 13 grudnia obchodzone jest Święto Świętej Łucji. W Syrakuzach, gdzie urodziła się patronka światła, odbywa się imponująca procesja. W tym dniu mieszkańcy składają dziękczynne modlitwy. Tradycja mówi, że nie należy wówczas spożywać produktów z mąki, dlatego na stole królują arancini, czyli smażone kule ryżowe oraz cuccìa.
La Befana, czyli włoska czarownica zamiast Świętego Mikołaja
W Święta Bożego Narodzenia dzieci czekają na Świętego Mikołaja – nie we Włoszech! Tutaj króluje La Befana, czyli tajemnicza staruszka na miotle, która przynosi drobne upominki. W nocy z 5 na 6 stycznia odwiedza domy, zostawiając w skarpetach słodycze dla grzecznych dzieci. Co ciekawe, tym mniej posłusznym podrzuca symboliczny węgiel, popiół lub… cebulę. W wielu regionach Włoch organizowane są wielkie festyny, gdzie można spotkać La Befanę i pić grzane wino w otoczeniu kolorowych jarmarków.
Wybierasz się do Włoch w grudniu lub styczniu? W takim radzie z pewnością przydadzą Ci się podstawowe, świąteczne zwroty:
- l’albero di Natale – choinka
- Babbo Natale – Święty Mikołaj
- il presepe – szopka
- il regalo – prezent
Świąteczne jarmarki
Tradycja jarmarków bożonarodzeniowych jest we Włoszech niezwykle popularna, zwłaszcza na północy kraju. To właśnie tam zimowa aura sprzyja spacerom i zachęca do degustacji świątecznych przysmaków. Oczywiście to też niepowtarzalna okazja do zakupu drobnych podarunków dla najbliższych.
Jeśli wybierasz się na il mercatino di Natale, czyli na jarmark bożonarodzeniowy, zwróć uwagę na:
- giocattoli – zabawki
- le decorazioni natalizie – bożonarodzeniowe dekoracje
- dolci – ciasta i słodycze
- formaggi e salumi – sery i wędliny
Tradycyjne bożonarodzeniowe potrawy
Święta Bożego Narodzenia to czas, w którym całe rodziny gromadzą się przy wigilijnym stole. Miasta rozświetlają tysiące światełek i ogromne choinki. Włosi 24 grudnia wspólnie z rodziną zasiadają do kolacji wigilijnej czyli La Vigilia di Natale. Tradycja mówi, że w pierwszy dzień świąt na stołach królują wykwintne bożonarodzeniowe potrawy, wśród których znajdziemy lasagne con brodo di natale, pieczone mięsa, ryby i aromatyczne frutti di mare. Na świątecznym stole nie może zabraknąć również klasycznych świątecznych deserów, takich jak Panettone czy Pandoro, podawanych z suszonymi owocami i kandyzowanymi skórkami owocowymi.
Boże Narodzenie w różnych regionach Włoch – jakie potrawy królują na świątecznym stole?
Każdy region Włoch ma swoje unikalne tradycje związane z Bożym Narodzeniem – i w sferze religijnej, i kulinariów. W Toskanii tradycja mówi, że w wigilię należy powstrzymać się od jedzenia mięsa, aby następnego dnia móc w pełni delektować się świątecznym obiadem. Na wigilijnym stole królują dania z owoców morza, czyli frutti di mare. 25 grudnia mieszkańcy tego regionu rozpoczynają ucztę od wyśmienitych wędlin, takich jak Prosciutto i Finocchiona. Na stole nie może zabraknąć również Crostini ai Fegatini, czyli chrupiących grzanek z aromatycznym musem z wątróbek drobiowych. To klasyka toskańskiej kuchni.
Dużą popularnością cieszy się też lo zampone, czyli świńska noga nadziewana mielonym mięsem wieprzowym. Najczęściej podaje się ją z pieczonymi ziemniakami i warzywami. Z kolei w regionie Emilia-Romania na wigilijnej kolacji podaje się klasyczne ravioli ze szpinakiem.
W Dolinie Aosty świąteczny stół często ugina się pod ciężarem klasycznego fondue z fontiny. Doprawia się je pieprzem i serwuje z chrupiącymi grzankami z tostowego chleba. Na drugie danie zazwyczaj podaje się mięso, szczególnie dziczyznę, ale popularnym wyborem na Boże Narodzenie jest także pieczona cielęcina z ziemniakami, aromatyzowana rozmarynem i skropiona lokalnym winem.
Wśród świątecznych deserów nie może zabraknąć słynnego Mont Blanc. To słodkość inspirowana majestatycznym szczytem Alp. Przysmak przygotowywany jest na bazie kasztanów, które od lat są prawdziwym symbolem kulinarnym tego regionu.
Chcesz poznać więcej ciekawostek związanych z Włochami?
Mamy nadzieję, że wiesz już, że we Włoszech każda okazja do świętowania jest dobra! Niezależnie od tego, czy chcesz zobaczyć bitwę na pomarańcze w Ivrei, czy spróbować regionalnych świątecznych przysmaków, podróż do Włoch w czasie tych wydarzeń to niezapomniane przeżycie. Jednak aby w pełni poczuć tę wyjątkową kulturę, musisz poznać język. Dzięki temu zrozumiesz włoski styl życia.
Marzysz o tym, by swobodnie porozumiewać się po włosku? Chcesz rozumieć lokalne zwyczaje, a nawet świętować jak prawdziwy Włoch? W takim razie koniecznie sprawdź ofertę kursów językowych w Belle Parole. Tutaj uczymy Cię w inspirujący sposób. Z nami poznasz nie tylko język, ale także kulturę i włoskie zwyczaje. Możesz wybrać kursy online, dostosowane do różnych poziomów zaawansowania, lekcje indywidualne lub zajęcia w grupie. Nie czekaj – zanurz się w języku i kulturze Włoch, by jeszcze lepiej rozumieć ten niezwykły kraj i jego mieszkańców!
Zapisz się na zajęcia grupowe w Belle Parole!
