Włoski – rodzajniki – podstawy i użycie

Rodzajniki określone, jak sama nazwa wskazuje, stosujemy, gdy mówimy o rzeczach znanych i konkretnych. Natomiast rodzajniki nieokreślone są używane, gdy wspominamy o czymś po raz pierwszy lub w sytuacjach, gdy w języku polskim używamy słów jakiś, jakaś, jakieś. Zgłębisz z nami ten temat? W Belle Parole nie ma nudy, dlatego nasz tekst z pewnością Ci się spodoba!

Co to jest rodzajnik w języku włoskim?

Na początek trochę teorii. Czy wiesz, że rodzajnik w języku włoskim to część mowy, która jest kluczowym elementem gramatyki? Pełni ważną funkcję określenia rodzaju i liczby rzeczownika. Bez niego ani rusz! Rodzajnik jest niezbędny dla poprawnej konstrukcji zdania, ponieważ pomaga precyzować rozmówcy, o czym dokładnie mówi.

W języku włoskim języku włoskim wyróżniamy dwa podstawowe typy rodzajników:

• rodzajniki określone – definite;
• rodzajniki nieokreślone – indefinite.

Jeśli szukasz podręczników, w których znajdziesz zagadnienia gramatyczne i przykłady (także w temacie rodzajników), koniecznie sprawdź: Najlepsze podręczniki do nauki włoskiego.

Rodzajnik określony w języku włoskim

W języku włoskim rodzajnik określony jest używany, gdy mówimy o rzeczach znanych, konkretnych lub wcześniej wspomnianych. W języku włoskim odpowiadają one polskim zaimkom ten, ta, to. Przykłady rodzajników określonych to: il, lo, la, i, gli, le, l’ . Wybór odpowiedniego rodzajnika zależy od rodzaju i liczby rzeczownika oraz od pierwszej litery, na którą zaczyna się dany rzeczownik.

• Il – używany z rzeczownikami męskimi w l.poj., które zaczynają się na spółgłoskę (np. il libro – książka, il tavolo – stół, il cane – pies).
• La – używany z rzeczownikami żeńskimi w l.poj., które zaczynają się na spółgłoskę (np. la casa – dom, la sedia – krzesło, la finestra – okno).
• Lo – używany z rzeczownikami męskimi w l.poj., które zaczynają się na specyficzne spółgłoski, takie jak „s” przed spółgłoską, „z”, „gn”, „ps”, „x” i „y” (np. lo zaino – plecak, lo studente – student, lo psicologo – psycholog).
• I– używany z rzeczownikami męskimi w l.mn., które zaczynają się na spółgłoskę (np. i cani – psy, i libri – książki, i tavoli – stoły).
• Gli – używany z rzeczownikami męskimi w l.mn., które zaczynają się na samogłoskę lub specyficzne spółgłoski (np. gli studenti – studenci, gli zaini – plecaki, gli uomini – mężczyźni).
• Le – używany z rzeczownikami żeńskimi w l.mn., niezależnie od pierwszej litery (np. le case – domy, le sedie – krzesła, le finestre – okna).
• L’ – używany przed rzeczownikami zarówno męskimi, jak i żeńskimi w l.poj., które zaczynają się na samogłoskę (np. l’amico – przyjaciel, l’idea – pomysł, l’ora – godzina).

Zwróć uwagę na przykłady rzeczowników, przy których użyto rodzajnika określonego:

Rodzajnik nieokreślony w języku włoskim

Już sama nazwa podpowiada nam, że rodzajniki nieokreślone stosowane są, gdy mówimy o rzeczach nieznanych, nieokreślonych lub wspominanych po raz pierwszy. Odpowiadają one polskim słowom jakiś, jakaś, jakieś. Przykłady rodzajników nieokreślonych to: un, uno, una, un.

Podobnie jak w przypadku rodzajników określonych, wybór odpowiedniego rodzajnika nieokreślonego zależy od rodzaju i liczby rzeczownika (rodzaj męski, rodzaj żeński, l.poj., l.mn.) oraz od jego pierwszej litery. I tak:

• Un – stosujemy z rzeczownikami męskimi w l.poj. (np. un libro – książka, un amico – przyjaciel).
• Una – przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego w pojedynczej liczbie rzeczownika (np. una penna – długopis, una casa – dom).
• Uno – przy rzeczownikach rodzaju męskiego w l.poj., które zaczynają się na samogłoskę, grupę spółgłoskową „s + spółgłoska” lub literę „z” (np. uno zio – wujek uno studente – student, uno psicologo – psycholog).
• Dei – rodzajnik cząstkowy(partitivo), który stosujemy z rzeczownikami męskimi w l.mn. ( np. dei libri – książki, dei ragazzi – chłopcy).
• Delle – rodzajnik cząstkowy, który stosujemy z rzeczownikami rodzaju żeńskiego w liczbie mnogiej (np. delle penne – długopisy, delle case – domy).

Rodzajnik cząstkowy jest używany, gdy mówimy o nieokreślonej ilości czegoś, co nie jest dokładnie policzalne lub gdy chcemy wyrazić część całości. W języku polskim odpowiada on słowom takim jak trochę, nieco, kilka. Często używany jest w kontekście jedzenia i napojów.

Warto zapamiętać!

Czy wiesz, że we włoskim języku rodzajnik określony pojawia się w wielu sytuacjach, w których nie jest stosowany w języku polskim? Na przykład, stosuje się go przed rzeczownikami ogólnymi, takimi jak „woda” czy „powietrze”, oraz przed nazwami własnymi i przymiotnikami pełniącymi funkcję rzeczowników.

Chcesz zgłębić temat „Włoski rodzajniki”? Więcej znajdziesz w naszym kompletnym przewodniku dla początkujących: Rodzajniki nieokreślone włoski.

Przykłady użycia rodzajnika w zdaniu

Pora na najprzyjemniejszą część zagadnień gramatycznych, a więc przykłady. Pamiętaj, żeby także samemu przełożyć teorię na praktykę i zbudować kilka zdań z rzeczownikami zaczynającymi się od rodzajnika.

Rodzajniki określone

• Il gatto dorme sul divano – Kot śpi na kanapie.
• La macchina è nuova – Samochód jest nowy.
• Lo studente ha superato l’esame – Student zdał egzamin.
• I bambini giocano nel parco – Dzieci bawią się w parku.
• Gli amici sono arrivati – Przyjaciele przyjechali.
• Le ragazze cantano bene – Dziewczyny dobrze śpiewają.
• L’albero è alto – Drzewo jest wysokie.

Rodzajniki nieokreślone

• Ho comprato un libro interessante – Kupiłem interesującą książkę.
• Vorrei una mela – Chciałbym jabłko.
• C’è uno zoo in città – W mieście jest zoo.
• Ho visto un’amica ieri – Widziałem wczoraj przyjaciółkę.

Kiedy nie stosujemy rodzajnika?

Żeby nie było zbyt prosto i za szybko, do powyższej teorii i zasad gramatycznych dorzucamy jeszcze informacje, które warto zapamiętać. Kiedy więc stosujemy rodzajniki określone i nieokreślone, a kiedy nie? Rodzajnika nie stosujemy przy:

• Imionach i nazwiskach – np. Maria – Maria, Giovanni – Jan.
• Nazwach miast i krajów – np. Roma – Rzym, Italia – Włochy. Wyjątkiem są niektóre kraje, które wymagają rodzajnika, np. la Francia – Francja, il Brasile – Brazylia.
• Tytułach – np. Dottor Rossi – Doktor Rossi.
• Wyliczeniach – gdzie rzeczowniki są wymieniane w szeregu, np. pane, burro, marmellata – chleb, masło, dżem.
• Rzeczownikach poprzedzonych przysłówkami poco, molto, abbastanza – np. molto tempo – dużo czasu, poco zucchero – mało cukru.
• Zwrotach idiomatycznych – np. a casa – w domu, a scuola – w szkole.
• Po przyimkach di, a, da – np. vado a scuola – idę do szkoły.
• Językach i przedmiotach szkolnych – np. Parlo italiano – Mówię po włosku, Studio matematica – Studiuję matematykę.

Naucz się języka włoskiego w Belle Parole

Czy gramatyka jest banalnie prosta? Nie dla każdego i w Belle Parole rozumiemy to doskonale! Otaczamy się wykwalifikowanymi nauczycielami i native speakerami, którzy są cierpliwi, wyrozumiali i otwarci na potrzeby kursantów, dlatego w naszej szkole poradzisz sobie nawet z najcięższym tematem do przebrnięcia. 😉

Włoski dla początkujących, a może jesteś już w grupie zaawansowanej? Lekcje indywidualne, czy nauka w grupie? Stacjonarnie w Warszawie, czy online? Koniecznie sprawdź całą ofertę Belle Parole, a jeśli masz problem z decyzją, skontaktuj się z nami, a nasi nauczyciele z pewnością zaproponują Ci najlepsze rozwiązania, dostosowane do Twoich potrzeb i umiejętności.

Rodzajniki masz już opanowane, resztę gramatyki naucz się z Belle Parole!