Dlaczego w naszym artykule wyróżniliśmy ten okres? Dlaczego właśnie lata 80.?
Bo to był moment, kiedy włoska telewizja przestała być nudna i bezpieczna😄!
Przez dziesięciolecia RAI była jedyną telewizją we Włoszech, ściśle kontrolowaną przez partię chrześcijańsko-demokratyczną. Włosi mieli do wyboru… no właśnie, nie mieli wyboru. Aby więc zrozumieć fenomen włoskich seriali z lat 80., musimy cofnąć się do rewolucyjnego momentu w historii włoskiej telewizji.
Historia włoskich seriali, a więc zabieramy Cię do włoskiej kinematografii
Wszystko zmieniło się, gdy w 1976 roku Silvio Berlusconi kupił małą stację kablową Telemilano. Dwa lata później przekształcił ją w Canale 5, a potem przejął kolejne stacje – Italia 1 i Rete 4. W ciągu zaledwie kilku lat stworzył imperium medialne, które „zmieniło przyzwyczajenia i gusta Włochów”. To był naprawdę przełomowy moment – do tej pory włoscy widzowie mieli dostęp tylko do trzech kanałów RAI.
To było jak przejście z czarno-białego świata do kolorowego. Nagle pojawiły się seriale, które nie bały się kontrowersyjnych tematów. Bohaterowie mieli prawdziwe problemy, a akcja toczyła się w tempie, które trzymało przed ekranami całe rodziny.
Jak wspomnieliśmy, Berlusconi nie poprzestał na jednej stacji. W 1982 roku przejął Italia 1, a dwa lata później także Rete 4. Ale oczywiście nie obyło się bez zakłóceń i sprzeciwów. Ta koncentracja mediów w rękach jednego magnata wywołała skandal i protesty. W październiku 1984 roku Trybunał Konstytucyjny nakazał zamknięcie trzech stacji Berlusconiego, uznając je za nielegalne. Jednak premier Bettino Craxi szybko wydał dekret legalizujący działalność prywatnych stacji telewizyjnych.
I tak włoska telewizja stanęła na głowie! Te nowe komercyjne stacje nagle zaczęły robić to, czego RAI nigdy by się nie odważyła – kopiować amerykański przepis na sukces. Więcej kolorów, więcej muzyki, więcej wszystkiego co przyciąga oko. A przede wszystkim – seriale, które nie wstydziły się być po prostu dobre.
Nagle scenarzyści i reżyserzy dostali wolność, o jakiej wcześniej mogli tylko marzyć! Nie musieli już prosić urzędników o zgodę na każdy odcinek. Mogli tworzyć seriale o mafii, o młodzieży, o prawdziwych problemach. To nie była rewolucja w technice. To była rewolucja w odwadze opowiadania historii. Czy Was ten kawałek pięknej historii wzrusza tak mocno, jak nas? Jesteśmy pewni, że tak!
Najbardziej popularne gatunki seriali we Włoszech w latach 80.
Zanim przejdziemy do omówienia konkretnych tytułów seriali, porozmawiajmy trochę o gatunkach, które dominowały w tamtym okresie.
Włoskie kryminały i thrillery – zakazany owoc smakuje najlepiej
Lata 80. we włoskiej telewizji to przede wszystkim czas odważnych wyborów tematycznych. Nie bójmy się tego powiedzieć: twórcy „rzucili się” wręcz na kryminały i thrillery i wcale nie chodziło o przewidywalne, bezpieczne historie o złodziejach samochodów czy ludziach planujących obrobić bank. Scenarzyści chcieli opowiadać o rzeczach, które naprawdę się wtedy liczyły i które stanowiły problem w realnym świecie. Mieli odwagę dotykać najbardziej drażliwych tematów – pokazywać jak mafia penetruje każdą dziedzinę życia, jak politycy kręcą szemrane interesy.
Uczyli się od najlepszych! Tworząc swoje dzieła, podpatrywali amerykańskie soap opery i uczyli się od nich, jak trzymać widza przed ekranem. Ale co ważne – nigdy nie kopiowali twórców zza oceanu. Zawsze wplatali ten niepowtarzalny włoski klimat, pełen słońca, temperamentu i gestów, które mówią więcej niż słowa.
Komedie obyczajowe – codzienność uchwycona w ambitny sposób
Równie popularne były komedie obyczajowe, które opowiadały o tym, co każdy Włoch znał z własnego podwórka. Szkolne przygody, rodzinne historie, małe dramaty wielkiej miłości – wszystko podane z tym wyjątkowym włoskim poczuciem humoru, które potrafi znaleźć coś zabawnego nawet w najbardziej zwyczajnych sytuacjach.
Naszym zdaniem, to właśnie te seriale najlepiej oddawały klimat tamtych lat. Oglądając je dzisiaj, widzisz przecież całą epokę. Wszystkie tee kolorowe stroje, fryzury, które wymagały półtorej puszki lakieru😆 i muzyka, która sprawiała, że każdy chciał być młody i beztrosko się bawić.
Dramaty historyczne i przygodowe – sensacja i duży budżet przyciągają widza
Była jeszcze trzecia grupa. Ambitne dramaty historyczne i przygodowe. To te produkcje miały pokazać, że włoska telewizja nie musi się wstydzić wobec największych międzynarodowych „graczy” kinematografii.
Tu liczyły się duże budżety, spektakularne scenerie i międzynarodowe obsady. Te seriale miały jeden wyraźny cel, którym było dotarcie do publiczności na całym świecie i udowodnienie, że „made in Italy” może oznaczać najwyższą jakość także w telewizji.
Przeczytaj też: Najlepsze włoskie filmy wszech czasów
Wpływ seriali na popkulturę włoską
Chyba nie zaskoczymy nikogo stwierdzeniem, że włoskie seriale z lat 80. wywarły ogromny wpływ na życie społeczne Włochów. Bohaterowie tych produkcji stali się ikonami stylu, od eleganckich garniturów komisarzy po młodzieżowe stroje licealistów. Wszystkie detale były zauważane (i doceniane) przez widza przed telewizorem.
Wiesz, że w Belle Parole, ucząc naszych kursantów, nieraz spotkaliśmy się już z sytuacją, że studenci kursu A1, mówili nam charakterystyczne zwroty z seriali, zanim jeszcze weszli na wyższy poziom uczenia się?
Odcinki emitowane wieczorem gromadziły przed telewizorami całe rodziny. Sami pamiętamy, jak w jednej z produkcji komisarz wykrzyknął „Questo è un vero scandalo!” („To prawdziwy skandal!”). Ta fraza natychmiast przeszła do potocznego języka. Dzięki serialom widzowie uczyli się też nowych słów związanych z nowoczesnym życiem, technologią czy międzynarodowymi sprawami.
Seriale wpływały również na rozwój włoskiego przemysłu rozrywkowego. Sukces produkcji kryminalnych pokazał, że włoska publiczność jest gotowa na bardziej dojrzałe treści. Wszystko to zaowocowało rozwojem kina autorskiego w latach późniejszych.
Najlepsze seriale lat 80. według Belle Parole – zobacz, jakiego tytułu serialu nie możesz przegapić
Przechodzimy do meritum sprawy, a więc tytulów, na które wszyscy czekają. Mamy dla Ciebie nasze TOP 3.
Ośmiornica (La Piovra) – wielki sukces, włoska produkcja wszechczasów
Jest bez wątpienia najbardziej znaną włoską produkcją kryminalną z lat 80. Serial opowiadający o komisarzu Corrado Cattani w walce z sycylijską mafią przyciągnął miliony widzów we Włoszech i uwaga! W polskiej telewizji także. Tytułu serialu użyto jako metafory przestępczości zorganizowanej, której macki sięgają wszystkich zakątków kraju. Od rynku narkotyków na Sycylii po korupcje polityczne w Rzymie.
Co zdaniem wielu krytyków serialowych wyróżniało „Ośmiornicę” na tle innych produkcji?
Przede wszystkim bezkompromisowe ukazanie brutalności mafii, zupełnie odmienne od romantyzowanego obrazu z „Ojca chrzestnego”. Serial składał się z 10 miniseriali realizowanych w latach 1984-2001. Każdy w innej scenerii. Produkcja wywołała skandal i polemikę, ale przede wszystkim ukazała niewygodną prawdę o działalności mafii we Włoszech.
Główny bohater, komisarz Cattani (Michele Placido), musiał się zmierzyć z przestępcami, ale w serialu nie zabrakło też mocnych wątków dotyczących życia prywatnego komisarza. Rozpad małżeństwa i porwanie córki przez mafię wywoływały wypieki na twarzach widzów. Te osobiste dramaty dodawały serialowi głębi psychologicznej i sprawiały, że widzowie mocniej angażowali się emocjonalnie w akcję.
Marco Polo – międzynarodowa klasa
Ta epicka produkcja historyczna była międzynarodową koprodukcją Włoch, Stanów Zjednoczonych, Japonii i Chin. Serial opowiadał o przygodach słynnego weneckiego kupca i podróżnika w XIII wieku, jego podróży do Chin i życiu na dworze Kubilaj-chana. Produkcja miała premiery w 1982 roku w Stanach Zjednoczonych (NBC) i we Włoszech (RAI), a w Polsce była emitowana od 1 września 1984 roku.
Kenneth Marshall wcielił się w tytułową postać Marco Polo, a towarzyszyli mu tacy aktorzy jak Denholm Elliott, Anne Bancroft, Leonard Nimoy czy Ian McShane. Serial był podzielony na osiem odcinków o łącznym czasie trwania ponad 8 godzin. To była produkcja o naprawdę wielkim rozmach. Zdjęcia kręcono między innymi w Pekinie, a budżet pozwalał na spektakularne sceny batalistyczne i przepiękne kostiumy.
„Marco Polo” pokazywał Włochom, że ich telewizja może konkurować z największymi światowymi produkcjami. Razem z zagranicznymi partnerami stworzono serial, który zachwycał fabułą i genialną wręcz oprawą wizualną.
I ragazzi della 3ª C – kultowy serial młodzieżowy we włoskiej i polskiej telewizji
Ten serial zna każdy, kto w latach 80. przeżywał swoje pierwsze miłości i wkraczał wielkimi krokami w dorosłość. To włoski odpowiednik amerykańskich sitcomów szkolnych, ale z charakterystycznym śródziemnomorskim humorem. Serial opowiadał o przygodach uczniów rzymskiego liceum i został przyjęty z wielkim entuzjazmem przez młodych widzów. Produkcja była emitowana w latach 1987-1989 i doczekała się aż trzech sezonów z łącznie 33 odcinkami.
Bohaterami byli uczniowie „klasy trzeciej C”, każdy z charakterystyczną osobowością. Od zabawnego Chicco Lazzarettiego po ambitną Rossellę. Serial doskonale oddawał atmosferę włoskich szkół średnich lat 80., z ich specyficznym humorem, problemami młodzieży i relacjami między uczniami a nauczycielami. Także w Polsce serial cieszył się ogromną popularnością.
Jak włoskie seriale są odbierane dzisiaj? Czy to hit, a może już cringe?
Jak te stare włoskie seriale wypadają dzisiaj? No cóż, to zależy kogo zapytasz🙈! Reakcje są naprawdę podzielone.
Miłośnicy kina i dobrej telewizji patrzą na te seriale z wielkim podziwem. Widzą w nich szczerość, której często brakuje współczesnym produkcjom. Te włoskie seriale z lat 80. nie bały się pokazać prawdziwych emocji. Dawały aktorom czas na oddech, na zbudowanie postaci, która zostaje w pamięci.
Z drugiej strony są widzowie wychowani na szybkim tempie współczesnej rozrywki. Dla nich te stare produkcje mogą wydawać się nudne, za wolne, za rozwlekłe, za bardzo „filmowe” jak na serial… Plus oczywiście kwestie techniczne. Jakość obrazu, dźwięku, montażu. To wszystko zdradza wiek tych produkcji.
Jednak w ostatnich latach obserwujemy prawdziwy comeback tych seriali. Może to przez modę na wszystko co retro? Może przez tęsknotę za czasami gdy telewizja nie była tak skomercjalizowana? Nas w każdym razie bardzo to cieszy, gdy kursanci mówią nam, że właśnie oglądają „I ragazzi della 3ª C”. Same stacje telewizyjne regularnie wyciągają z archiwów „Ośmiornicę” czy „Marco Polo”, a widzowie oglądają je z zaciekawieniem i trochę też z sentymentem. To historie o rzeczach prawdziwych, bez lukru i upiększania.
Chcesz uczyć się języka włoskiego z Włochami mówiącymi po polsku?
Native speakerzy z Belle Parole też uwielbiaja seriale z lat 80.!
Nasze największe szczęście? W naszej szkole pracują wyłącznie native speakerzy, którzy znają język włoski od podszewki. To oznacza, że nauczą Cię poprawnej wymowy i gramatyki, ale z przyjemnością też wytłumaczą wszystkie niuanse kulturowe, które kryją się za dialogami w „Ośmiornicy” czy żartami z „I ragazzi della 3ª C”. Nasi lektorzy to pasjonaci włoskiej kultury. Wielu z nich dorastało, oglądając te kultowe produkcje, więc doskonale rozumieją, dlaczego warto poznać język przez seriale i filmy.
Belle Parole to szkoła z bogatą ofertą dla kursantów z Polski.
Mamy aż trzy lokalizacje w Warszawie, Trójmieście i Krakowie, więc bez względu na to gdzie mieszkasz, znajdziesz nas w pobliżu.
A jeśli akurat planujesz przeprowadzkę albo po prostu chcesz zacząć naukę w dogodnym dla siebie momencie, to dla nas żaden problem! Zapisy prowadziliśmy przez cały rok, więc możesz dołączyć do nas kiedy tylko poczujesz, że nadszedł Twój czas na naukę. To koniec artykułu (niestety), ale początek naszej nauki w Belle Parole!
